De klimaatverandering dwingt bedrijven hun supply chain te herbekijken. Professor Ann Vereecke pleit voor een circulair model. ‘Maar te veel bedrijven vrezen nog dat meer recycleren ten koste gaat van hun winst.’
De klimaatverandering en het bijhorende extreme weer verstoren toeleveringsketens. Ze bedreigen bedrijven, jobs en zorgen voor menselijke en maatschappelijke kosten.
‘Ondernemingen doen er goed aan om een milieugerichte, duurzamere supply chain op te zetten’, zegt Ann Vereecke, professor Operations & Supply Chain Management bij Vlerick Business School. ‘In vergelijking met twee jaar geleden zien veel meer bedrijven dat gelukkig in. Ook in ons land groeit die mindset sterk.’
Efficiënter en ecologischer
Veel bedrijven hebben echter nog steeds een lineaire, stapsgewijze kijk op de toeleveringsketen: er worden natuurlijke bronnen aangeboord om grondstoffen te winnen, die worden vervolgens verwerkt (wat energie verbruikt en CO2 uitstoot), dan geleverd per vrachtwagen, schip, trein of vliegtuig, waarna klanten die producten kopen, gebruiken en nadien weggooien.
‘Bedrijven kunnen de verandering die nodig is voor een duurzamere toeleveringsketen bekijken vanuit twee perspectieven’, zegt Vereecke. ‘De eerste vraag die ze zich het best stellen, is hoe ze elke stap in de toeleveringsketen efficiënter kunnen maken vanuit een ecologisch perspectief: door het afval en energieverbruik in elke stap te verminderen, door te kiezen voor milieuvriendelijkere brandstoffen, transport efficiënter in te richten, optimaler te plannen en te produceren via digitale technologieën.’
Van lineair naar circulair
De tweede, meer fundamentele vraag is of ondernemingen de structuur van de toeleveringsketen niet kunnen doen evolueren van lineair naar circulair: onder meer door afvalstromen om te zetten in verse grondstoffen, nieuwe recyclagetechnieken te gebruiken en de levensduur van producten te verlengen.
De circulaire economie is geen bedreiging maar een kans. Ze spoort bedrijven aan om na te denken over nieuwe bedrijfsmodellen.
Ann Vereecke, professor Operations & Supply Chain Management bij Vlerick Business School
‘Sommige bedrijven bekijken dat nog te veel als een bedreiging’, bemerkt Vereecke. ‘Als ze meer recyclen, produceren ze minder, wat ze zien als een gevaar voor hun winstgevendheid. Maar ze zouden dat vooral moeten zien als een kans, want het principe van de circulaire economie kan een motor zijn voor groei.’
De circulaire economie stimuleert bedrijven om nieuwe producten te ontwikkelen die (beter) recyclebaar zijn en om na te denken over nieuwe manieren van produceren en transporteren.
‘Dat motiveert bedrijven om de toeleveringsketen te optimaliseren, niet alleen vanuit het perspectief van kosten en service, maar ook vanuit de impact op het milieu’, zegt Vereecke. ‘Het spoort ondernemingen ook aan om na te denken over nieuwe bedrijfsmodellen die hun manier van werken totaal veranderen en waarmee ze nieuwe markten kunnen aanboren.’
Meten en rapporteren
Bedrijven kunnen uiteraard niet alles in één keer aanpakken. Om te weten waar ze het best starten, moeten ze eerst meten en rapporteren: de wetgever eist dat ook almaar meer. Uit die resultaten ontdekken ze dan wat ze eerst willen aanpakken, hoe ze hun leveranciers kunnen beoordelen op hun milieuprestaties, of ze een leider of een volger willen zijn op het vlak van het verduurzamen van hun supply chain.
‘De juiste data vinden in het bedrijf om die metingen en rapporteringen te kunnen realiseren, is titanenwerk’, weet Vereecke. ‘Start daar niet ad hoc mee, maar denk er goed over na en maak keuzes. Bekijk ook hoe en via welke systemen leveranciers en klanten meten: anders wordt het uitwisselen en vergelijken van resultaten moeilijk. Daar zou eigenlijk een standaardisatie van moeten bestaan.’