De energie-industrie ondergaat een revolutie, aangedreven door digitalisering en de groei van hernieuwbare energiebronnen. Het concept van het Internet of Energy (IoE) wint daarbij steeds meer aan belang. Michaël Peeters van TU Delft vertelt hoe IoE werkt en welke mogelijkheden het biedt. ‘IoE zorgt voor efficiëntere systemen, lagere kosten en een duurzamere toekomst.’
Het Internet of Energy (IoE) verbindt energie-infrastructuur met geavanceerde informatietechnologie zoals sensoren die data verzamelen, dashboards die inzicht bieden en algoritmes die energieopwekking, distributie en consumptie automatisch op elkaar afstemmen.
‘IoE draait om informatie-uitwisseling en actie. Het omvat slimme netwerken, dynamische energiecontracten en nieuwe structuren voor energiebeheer’, verduidelijkt Michaël Peeters, docent aan de Technische Universiteit Delft en CEO bij SmartBuilding.io, een ingenieursbureau gespecialiseerd in slimme energieoplossingen voor gebouwen en steden.
De traditionele top-down energievoorziening, met een centrale energiebron die via distributienetwerken gebruikers bereikt, maakt steeds meer plaats voor een decentrale aanpak. Hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen en windturbines hebben de energiemarkt drastisch veranderd.
‘Deze bronnen zorgen voor meer lokale opwekking, maar zijn afhankelijk van het weer en daardoor onvoorspelbaar,’ legt Peeters uit. ‘Dat zorgt voor instabiliteit in het energienet.’
IoE biedt oplossingen door vraag en aanbod nauwkeurig op elkaar af te stemmen. ‘We richten ons steeds minder op de aanbodzijde, omdat we wind en zon niet kunnen controleren. In plaats daarvan sturen we de vraagzijde aan, zodat energie wordt gebruikt wanneer deze beschikbaar is.’
IoE in de praktijk
De mogelijkheden van IoE zijn talrijk. Een bekend voorbeeld is loadbalancing: bedrijven en hele woonwijken kunnen met behulp van IoE hun energieverbruik aanpassen aan hun eigen productie.
Denk aan het opladen van elektrische auto’s op momenten dat zonnepanelen veel energie opwekken. Dit maximaliseert het gebruik van lokaal opgewekte energie. Een andere belangrijke innovatie is de opkomst van virtuele energiecentrales.
‘Dit zijn kleine decentrale energiebronnen, zoals zonnepanelen en windturbines, die gecombineerd en centraal aangestuurd worden’, zegt Peeters. ‘Zo functioneert het geheel als een virtuele energiecentrale die net zo betrouwbaar is als een traditionele centrale.’
Energiegemeenschappen, waarin bedrijven lokaal energie delen, worden door de EU aangemoedigd, maar blijven politiek gevoelig.
Michaël Peeters, CEO bij SmartBuilding.io
Demand-Side Management wordt dankzij IoE makkelijker. ‘Grote industriële bedrijven zoals BASF, en retailers met energie-intensieve vrieshuizen, passen hun energieverbruik aan om de algemene netstabiliteit van een regio of zelfs het hele land te bevorderen’, vervolgt Peeters. ‘Waar dit vroeger handmatig gebeurde, wordt dit via IoE nu volledig geautomatiseerd.’
Ook dynamische energiecontracten, met prijzen die variëren op basis van vraag en aanbod, spelen een sleutelrol binnen IoE. Bedrijven kunnen hiervan profiteren door bijvoorbeeld water op te warmen wanneer de prijzen laag zijn, of batterijen op te laden tijdens periodes van energieoverschot.
Kansen voor bedrijven
IoE biedt bedrijven van elke omvang kansen om kosten te verlagen, hun CO₂-uitstoot te verminderen en duurzamer te opereren. De eerste stappen omvatten doorgaans de installatie van zonnepanelen en het gebruik van slimme sensoren en meters om het energieverbruik dynamisch te sturen om zo te profiteren van dalende energieprijzen.
Ook de integratie van batterijen om pieken op te vangen én automatisering spelen een belangrijke rol. ‘De terugverdientijd van IoE-investeringen varieert, maar ligt gemiddeld tussen de zes en zeven jaar’, legt Peeters uit. ‘Sommige systemen verdienen zichzelf al binnen drie jaar terug.’
De toekomst van IoE ligt volgens Peeters in innovatieve technologieën zoals blockchain en smart contracts. Deze maken directe energie-uitwisseling tussen partijen onderling mogelijk, zonder tussenkomst van traditionele energieleveranciers.
‘Energiegemeenschappen, waarin bedrijven lokaal energie delen, worden door de EU aangemoedigd, maar blijven politiek gevoelig’, besluit de expert. ‘Helaas vertragen juridische obstakels de implementatie, terwijl het potentieel voor efficiëntie en duurzaamheid enorm is.’