Leidt meer diversiteit in de bestuurskamer tot betere besluitvorming? Nicoline Spruijt, managing director van Milestones en lid van ‘Women on Board’, en Elisabeth Matthys, partner bij advocatenkantoor Stibbe en voormalig bestuurder bij de Nationale Loterij, trekken een genuanceerde conclusie.
In 2011 introduceerde België, naar het voorbeeld van Noorwegen, de quotawet. Deze wet verplicht beursgenoteerde bedrijven om één derde van de niet-uitvoerende functies toe te wijzen aan vrouwen.
‘Deze wet heeft resultaat opgeleverd’, zegt Elisabeth Matthys. ‘Een studie van het Instituut voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen in 2022 toont aan dat slechts een zeer beperkt aantal beursgenoteerde bedrijven niet aan deze quota voldoet. Meestal gaat het om bedrijven die recent zijn opgericht of nog in een overgangsfase zitten.’
Stap in de goede richting
Het probleem is dus niet de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de raden van bestuur. ‘De uitdaging ligt in de samenstelling van de directiecomités’, aldus Matthys. ‘De essentie van de macht ligt volgens mij niet in de raad van bestuur, maar veel meer in de directiecomités.’
Een stap in de goede richting is het wetsvoorstel van CD&V-parlementslid Els Van Hoof, vindt Matthys. ‘Dit wetsvoorstel wil dat in de toekomst elk van beide geslachten ten minste voor één derde vertegenwoordigd zijn in de directiecomités van autonome overheidsbedrijven en de Nationale Loterij, zoals nu al verplicht is voor hun raden van bestuur.’
De essentie van de macht ligt volgens mij niet in de raad van bestuur, maar veel meer in de directiecomités.
Elisabeth Matthys, partner bij advocatenkantoor Stibbe en voormalig bestuurder bij de Nationale Loterij
Juiste mix
‘Er wordt soms te eng gedacht over het aantal vrouwen of mensen met een bepaalde culturele achtergrond of leeftijd in een raad van bestuur’, vindt Nicoline Spruijt. Of dat altijd leidt tot een betere raad van bestuur, is voor haar maar de vraag.
‘Ik denk dat een goede samenstelling van een raad van bestuur meer te maken heeft met de juiste mix aan talenten en vaardigheden, en een zekere mate van openheid, van mindset en van persoonlijkheid. Een goede bestuurder zegt niet wat een managementteam moet doen, maar stelt vragen waardoor uiteindelijk actie wordt ondernomen.’
Vertaalslag
Spruijt gelooft wel dat meer diversiteit helpt om een betere dynamiek te krijgen. ‘Onderzoeken tonen aan dat een raad van bestuur met minstens 30 procent vrouwen andere onderwerpen prioriteit geeft, zoals duurzaamheid, de relatie met vakbonden en menselijk kapitaal.’
Maar de echte uitdaging ligt volgens haar bij de vraag: hoe goed kunnen we de vertaalslag maken naar wat het bedrijf nodig heeft, wat is de visie en langetermijnstrategie en welke talenten en vaardigheden zijn daarvoor nodig?
Er zijn mensen die 10 tot 15 mandaten hebben. Die nemen een plek in die voor een nieuwe generatie bestemd zou kunnen zijn.
Nicoline Spruijt, managing director van Milestones en lid van ‘Women on Board’
Ons kent ons
Wat opvalt, is dat de gemiddelde leeftijd van mannelijke bestuurders 60 jaar is en bij vrouwelijke bestuurders 57. Dat vindt Matthys vreemd. ‘Het lijkt erop dat het bestuursmandaat iets is dat nagestreefd wordt nadat iemand al een succesvolle carrière heeft gehad.’
Volgens Spruijt ligt een deel van de oorzaak in de manier waarop bestuursleden worden gerekruteerd. ‘Er wordt vaak gezocht uit het eigen netwerk. Iemand zit in de raad van bestuur van bedrijf A, dus komt dan ook misschien terecht bij bedrijf B. En dan zijn er natuurlijk mensen die wel 10 tot 15 mandaten hebben. Die nemen ook een plek in die voor een nieuwe generatie bestemd zou kunnen zijn.’
Conclusie: de quota werken. Er is meer diversiteit in de bestuurskamers van onze Belgische bedrijven. Maar de reële impact op de strategie van een onderneming komt er maar door de manier waarop bestuurders hun rol invullen en in staat zijn om het management te challengen.