België dreigt bedrijven in een juridische grijze zone te duwen zolang het Europese Omnibus-pakket niet wordt omgezet in nationale wetgeving. Daarvoor waarschuwt Marc Bihain, special advisor van het Instituut voor Bedrijfsrevisoren (IBR-IRE).
Met het eerder dit jaar aangekondigde Omnibus-pakket vereenvoudigt de EU de regels rond CSRD-duurzaamheidsrapportering. Het aantal bedrijven dat verplicht moet rapporteren wordt fors beperkt. Maar veel Belgische bedrijven weten niet exact meer wat er van hen verwacht wordt.
‘Het Europese stop the clock zorgt voor een vacuüm’, waarschuwt Marc Bihain. ‘België heeft de Europese Omnibus-richtlijn nog niet omgezet in nationale wetgeving. Strikt genomen blijft bij ons dus de CSRD-wetgeving volledig van kracht, en die is veel ruimer dan de nieuwe Europese plannen.’
CSRD vraagt te veel
De Europese Unie kiest bewust voor een pauze in de CSRD-rapportageverplichtingen. Die beslissing komt er onder meer door stijgende compliancekosten, druk vanuit het bedrijfsleven, geopolitieke spanningen en de nood aan een Europese herindustrialisering. ‘De administratieve lasten moesten naar beneden om het investeringsklimaat te verbeteren’, zegt Bihain. ‘De CSRD blijft relevant, maar de uitrol moet werkbaar en realistisch zijn.’
Het eisenpakket van de Europese wetgever bleek in de praktijk te complex, te duur en te zwaar, zeker voor middelgrote ondernemingen. ‘We hebben bij IBR-IRE honderden auditors moeten opleiden om bedrijven te begeleiden’, legt Bihain uit.
Onder de Omnibus zou het aantal Belgische bedrijven dat verplicht moet rapporteren dalen van 2.380 naar 182.
Marc Bihain, Instituut voor Bedrijfsrevisoren (IBR-IRE)
‘Het volume aan data dat bedrijven onder de CSRD moesten verzamelen, was onwerkbaar: tot 600 kpi’s voor sommige grote beursgenoteerde ondernemingen. Te veel, te gedetailleerd. De governance bij veel bedrijven was en is daar niet op voorzien.’
Rapportage vanaf 1.000 werknemers
Het voorstel van de Omnibus-richtlijn maakt CSRD-rapportage enkel nog verplicht voor bedrijven met meer dan 1.000 werknemers (oorspronkelijk 250 werknemers, red.) én voor bedrijven met minstens 50 miljoen euro omzet of een balanstotaal van 25 miljoen euro.
‘Daardoor valt volgens de Europese Commissie zo’n 80 procent van de eerder geviseerde bedrijven buiten de CSRD-verplichting’, zegt Bihain. In België zou het aantal betrokken ondernemingen volgens cijfers van het IBR-IRE dalen van 2.380 naar 182, hetzij min 92,4 procent.
Verwarring in België
Waarom zorgt de Europese pauzeknop in ons land voor verwarring? ‘Europa heeft de handrem aangetrokken. Maar België stopt voorlopig niet’, zegt Bihain. ‘De wet van 2 december 2024 legt de oorspronkelijke CSRD-bepalingen op. Dat betekent dat Belgische bedrijven en auditors momenteel nog steeds die regels moeten volgen. Tot de federale overheid beslist om het Europese stop the clock-principe over te nemen.’
Het volume aan data dat bedrijven onder de CSRD moesten verzamelen was onwerkbaar: tot 600 kpi’s voor sommige grote beursgenoteerde ondernemingen.
Marc Bihain, Instituut voor Bedrijfsrevisoren (IBR-IRE)
Volgens Bihain is er dringend politieke duidelijkheid nodig. ‘We hebben de minister gevraagd om dit zo snel mogelijk te regelen. Bedrijven moeten nú weten wat volgend jaar van hen wordt verwacht. Je kan niet volgend jaar een rapport maken over dit jaar zonder vandaag actie te ondernemen. Die verwarring moet snel worden opgelost. Anders riskeren bedrijven nutteloze inspanningen, of erger: juridische procedures.’
Politieke verschuivingen
Volgens Bihain zijn de recente versoepelingen mede te danken aan de gewijzigde machtsverhoudingen in het Europees Parlement. ‘De groene en linkse fracties verloren terrein, terwijl rechts en centrumrechts nu meer invloed hebben. De roep om concurrentievermogen, minder regeldruk en herindustrialisering is daardoor sterker geworden.’
Toch waarschuwt hij voor te veel opportunisme. ‘De klimaatdoelstellingen blijven gelden. Bedrijven mogen ESG niet louter als een compliance-oefening zien. Duurzaamheid moet deel uitmaken van de strategie, niet enkel van de verslaggeving: alleen zo kunnen bedrijven in de toekomst blijven groeien.’