De Europese Unie verscherpt de regelgeving rond duurzaamheidsclaims en misleidende productinformatie. Met twee nieuwe richtlijnen wil Europa voorkomen dat bedrijven vage of ongefundeerde milieuclaims gebruiken om consumenten te overtuigen. Duurzaamheidsadviseurs Tim Vancouillie en Mathieu Decoene vertellen wat er concreet verboden wordt en hoe bedrijven zich daarop kunnen voorbereiden.
‘We zien al jaren dat bedrijven termen als klimaatneutraal, groen of eco-vriendelijk op hun producten plakken zonder enige onderbouwing. Dat zal nu moeten veranderen’, vertelt Tim Vancouillie, oprichter van duurzaamheidsadviesbureau E-luse.
De aanscherping van de Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken en Consumentenrechten verbiedt vage of misleidende claims over duurzaamheid als die niet gespecificeerd of bewezen kunnen worden.
‘Als een bedrijf beweert dat een product recycleerbaar is, moet duidelijk zijn waar die claim op slaat. Gaat het om de verpakking? Of om het hele product? Dit moet expliciet worden vermeld’, legt Mathieu Decoene, Sustainability Consultant bij E-luse, uit.
Striktere regels
Daarnaast eist Europa meer transparantie over productinformatie en wil het oneerlijke praktijken zoals geplande veroudering aanpakken. ‘Sommige producten zijn zo ontworpen dat ze nét na de garantieperiode defect raken. Dit kan straks als een oneerlijke handelspraktijk worden beschouwd.’
Sommige producten zijn zo ontworpen dat ze nét na de garantieperiode defect reken. Dat kan straks als een oneerlijke handelspraktijk worden beschouwd.
Mathieu Decoene, Sustainability Consultant bij E-luse
De tweede richtlijn, de Green Claims Directive, legt de lat nog hoger. Bedrijven moeten vanaf nu wetenschappelijk bewijs leveren voor al hun duurzaamheidsclaims. ‘Dat betekent dat bedrijven bijvoorbeeld een levenscyclusanalyse moeten uitvoeren voordat ze een product als CO₂-neutraal kunnen aanprijzen’, zegt Vancouillie.
Ook de wildgroei aan milieuclaims en milieulabels wordt aan banden gelegd. ‘Vroeger kon een bedrijf gewoon zijn eigen groene keurmerk bedenken en op de verpakking zetten, zonder enige controle. Dat wordt strenger gereguleerd. Er komt een systeem met onafhankelijke en geaccrediteerde controleurs die moeten goedkeuren of een claim of label wel geldig is.’
Duurzaamheid als marketingtool
De nieuwe regelgeving komt niet uit het niets. ‘Middenveldorganisaties strijden al jaren voor meer duidelijkheid’, zegt Decoene.
‘Veel bedrijven, vooral grote multinationals, hebben duurzaamheid gebruikt als pure marketingstrategie, zonder concrete inspanningen te leveren. Dat benadeelt niet alleen de consument, maar ondermijnt ook bedrijven die écht duurzaam willen zijn.’
In België werden al bedrijven op de vingers getikt. ‘Een webshop die de term duurzaam had opgenomen in hun tagline, werd hierop door de FOD Economie aangesproken omdat er geen bewijs was voor die claim’, zegt Decoene.
Controle en boetes
De handhaving van deze nieuwe regels zal in ons land bij de FOD Economie liggen, maar Europa stuurt ook aan op de inzet van onafhankelijke verificatie-instellingen.
Vroeger kon een bedrijf gewoon zijn eigen groene keurmerk bedenken en op de verpakking zetten, zonder enige controle. Dat wordt strenger gereguleerd.
Tim Vancouillie, oprichter van E-luse
Labels en claims moeten door een erkend controleorgaan worden goedgekeurd. ‘Dat zorgt voor meer garantie dat claims goed onderbouwd zijn en niet zomaar door een bedrijf worden verzonnen’, zegt Vancouillie.
Over mogelijke sancties voor wie zich niet aan de regels houdt, is vandaag weinig bekend. De richtlijn moet nog worden omgezet naar nationale wetgeving. ‘De boetes zijn nog niet vastgelegd, maar dat er straffen komen, staat vast’, aldus Vancouillie.
Harde feiten
Decoene adviseert bedrijven om zich tijdig voor te bereiden. ‘Wie over duurzaamheid wil communiceren, moeten nu al zorgen dat die claims onderbouwd zijn. Geen vage beloftes, maar harde feiten. Als een merk zegt dat het duurzaam is, moet daar bewijs voor zijn.’
Hij waarschuwt voor de impact op kleine bedrijven en kmo’s. ‘Grote multinationals hebben jarenlang loze claims gebruikt, en zij kunnen de kosten van certificering makkelijk betalen. Maar voor een kleinere kmo die écht duurzaam werkt en dat wil communiceren, wordt het nu veel duurder om dat te bewijzen. Dat is een van de negatieve gevolgen van deze regelgeving.’
Belangrijk detail: kmo’s met minder dan 10 voltijdse werknemers en minder dan 2 miljoen euro omzet zijn vrijgesteld, maar moeten zich wel nog houden aan algemene consumentenbeschermingsregels. De volledige invoering van de regelgeving wordt verwacht tegen september 2026, maar de exacte timing blijft onzeker. ‘Europa was oorspronkelijk van plan om de regels sneller in te voeren, maar op de officiële publicatie is het nog even wachten’, besluit Vancouillie.