De energietransitie dwingt bedrijven vandaag tot scherpe keuzes. Hoge energieprijzen, strengere ESG-vereisten en toenemende druk van klanten en investeerders maken verduurzaming onvermijdelijk. ‘Toch ligt een groot deel van de oplossing op een plek waar bedrijven die niet altijd zoeken: in hun gebouwen’, stelt Hans Smid van Schneider Electric.
Gebouwen zijn wereldwijd verantwoordelijk voor 37 procent van alle CO₂-uitstoot. Die emissies komen zowel uit het dagelijkse gebruik – verwarmen, koelen, verlichten – als uit de bouw zelf, inclusief materiaalproductie en transport.
‘Daarom is de bouwsector zo’n belangrijke hefboom’, benadrukt Hans Smid, Vice-President Digital Energy bij Schneider Electric België & Nederland. ‘Wie inzet op efficiëntere gebouwen, pakt zowel operationele emissies als bouwgerelateerde emissies aan.’
De uitdaging is intussen duidelijk: meer dan de helft van de gebouwen die we in 2050 nog gebruiken, staat er vandaag al. Veel daarvan zijn verouderd, slecht geïsoleerd en nauwelijks van digitale energiesystemen voorzien. Nieuwe Europese regels rond gebouwbeheer, energiemanagement en monitoring moeten dat versneld veranderen.
Gebouwen zijn een krachtige sleutel in de energietransitie.
Hans Smid, Vice-President Digital Energy bij Schneider Electric België & Nederland
Toch ziet Smid vooral kansen. Veel ingrepen hebben een verrassend korte terugverdientijd, soms zelfs minder dan een jaar. ‘Inactiviteit kost vandaag meer dan actie’, zegt hij. ‘Niet investeren in efficiëntie is dus eigenlijk de duurste optie.’
Slimmer met data
Digitalisering vormt volgens Schneider Electric de sleutel tot efficiëntere en duurzamere gebouwen. Alles begint bij inzicht: verbruik meten en monitoren op verschillende niveaus, van een volledig gebouw tot een specifieke verdieping of zelfs een individuele installatie.
Die data leggen vaak verrassingen bloot. ‘In veel traditionele gebouwen zijn systemen onvoldoende op elkaar afgestemd’, zegt Smid. ‘Daardoor wordt soms tegelijk verwarmd en gekoeld, draaien airco’s onnodig terwijl ramen openstaan, of blijven ventilatiesystemen op volle kracht staan terwijl dat niet hoeft.’
Slimme automatisering kan dat soort fouten meteen kan corrigeren. Het installeren van gebouwbeheersystemen (BMS), slimme meters en automatiseringsoplossingen is dan ook een van de meest voorkomende ingrepen.
‘Zodra gebruikers inzicht krijgen in het energieverbruik van hun gebouw, verandert hun gedrag automatisch en wordt al snel energie bespaard’, legt Smid uit. ‘Digitalisering maakt gebouwen bovendien veerkrachtiger. Door lokale energieopwekking en energieopslag kunnen bedrijven piekverbruiken afvlakken en hun afhankelijkheid van het elektriciteitsnet verminderen.’
Meten, digitaliseren, decarboniseren
Schneider Electric hanteert een driedelige aanpak om bedrijven en gebouwbeheerders daarin stap voor stap te begeleiden: eerst de strategie bepalen, dan digitaliseren en tot slot decarboniseren. ‘Alles begint bij een heldere langetermijnvisie’, stelt Smid.
Inactiviteit kost vandaag meer dan actie. Niet investeren in efficiëntie is eigenlijk de duurste optie.
Hans Smid, Vice-President Digital Energy bij Schneider Electric België & Nederland
‘Niet elk gebouw vraagt dezelfde aanpak. Sommige eigenaars kijken vijf jaar vooruit, anderen tien of langer. De eerste stap is daarom een nulmeting: hoeveel energie verbruikt een gebouw vandaag en hoeveel CO₂ stoot het uit?’
Daarna volgt de positie van het gebouw in de bredere portefeuille. Blijft het nog decennia in gebruik of staat een verkoop gepland? Die inschatting bepaalt of lichte renovatie volstaat of een diepgaande aanpak nodig is waarbij alleen de structuur behouden blijft.
Eens de strategie vastligt, volgt de digitaliseringsfase. Dat is het moment waarop nauwkeurige metingen en slimme monitoring worden geïnstalleerd. ‘Met die data kunnen bedrijven reeds veel winst boeken door instellingen te optimaliseren en inefficiënte routines af te bouwen’, zegt Smid.
‘Vervolgens worden de inzichten vertaald naar concrete maatregelen.’ Dat kan gaan van het automatiseren van klimaatregeling tot de integratie van zonnepanelen, batterijsystemen of toekomstige laadinfrastructuur. ‘Gebouwen zijn een krachtige sleutel in de energietransitie’, besluit Smid. ‘Maar alleen als we er strategisch mee omgaan.’